Aronia to gatunek krzewu, który należy do rodziny różowatych. W Polsce uprawiany jest na plantacjach i sadzony w lasach. Sok z aronii to jeden z najbogatszych naturalnych źródeł przeciwutleniaczy. Owoce aronii zawierają też wiele witamin. Ich smak jest najczęściej gorzki, ale doskonale nadają się do przetwarzania.
Pochodzenie aronii
Jak już wspomnieliśmy, aronia należy do rodziny różowatych. W naturze rośnie w Ameryce Północnej – w Kanadzie i USA, a dokładnie od Wielkich Jezior aż po Florydę. Aronia jest rośliną odporną na bardzo niskie temperatury – nawet poniżej 30 stopni Celsjusza i nie ma szczególnych wymagań pod względem uprawy. Nie potrzebuje bardzo dobrej jakości gleby – będzie rosnąć również tam, gdzie nie da się uprawiać innych roślin sadowniczych. Do Europy aronia czerwonoowocowa dotarła w XVIII wieku, kiedy to rozpoczęto jej uprawę w Skandynawii i Rosji. Od tej pory wyselekcjonowano wiele odmian hodowlanych tej rośliny. Przykładem może być rosyjska odmiana – Aronia mitschurinii „Amit”, która ma duże i słodkie owoce, ale przede wszystkim jest odporna na bardzo wysoki mróz.
Krzewy aronii dorastają do 2,5–3 metrów. Jej korzenie są cienkie i rozrastają się horyzontalnie. Pąki kwiatowe i liściowe mają około 1 cm długości i 3–4 mm szerokości. Pąki kwiatowe rozwijają się w Europie zdecydowanie wolniej niż w przypadku innych krzewów owocowych. Zaczynają kwitnąć w kwietniu, a w przypadku aronii czerwonej dzieje się to jeszcze później, bo w maju. Okres dojrzewania owoców aronii jest różny, w zależności od gatunku. Odmiany Aronia melanocarpa i Aronia prunifolia dojrzałość uzyskują na przełomie sierpnia i września, natomiast owoce Aronii arbutifolii dopiero na przełomie września i października.
Przez kilkadziesiąt lat od jej poznania, aronia pełniła głównie funkcję dekoracyjną w ogrodach i parkach. Jej walory użytkowe zostały odkryte przez rosyjskiego botanika Iwana Miczurina, a miało to miejsce na początku XX wieku. Kiedy aronia trafiła do Polski? Dopiero w 1976 roku. Pierwsze sadzonki posadzono w okolicach Janowa Lubelskiego i Kraśnika. Kiedy okazało się, że jej uprawa w Polsce nie sprawia żadnych problemów, rozpowszechniono ją na cały kraj.
Aronia – właściwości
Owoce aronii w ok. 80 proc. składają się z wody, a w ok. 20 proc. z suchej masy. W składzie znajduje się błonnik pokarmowy, cukry redukujące, tłuszcz, białko, witaminy oraz makro i mikroelementy. Liczne badania potwierdzają korzystne właściwości aronii. Jest ona m.in. najbogatszym źródłem przeciwutleniaczy spośród wszystkich owoców, jakie dostępne są na rynku. Owoce aronii mają 4 razy silniejsze działanie przeciwutleniające niż truskawki czy żurawina. Badania potwierdzają, że dieta bogata w polifenole, których źródłem jest aronia, ma bardzo pozytywny wpływ na zdrowie. Spożywanie polifenoli odgrywa istotną rolę w prewencji takich chorób jak m.in.:
- udar mózgu,
- zawał serca,
- miażdżyca.
Polifenole wpływają także korzystnie na takie procesy jak:
- Opóźnianie starzenia się organizmu.
- Zapobieganie i wspomaganie leczenia cukrzycy typu II oraz miażdżycy – badania wykazują, że podawanie chorym produktów zawierających aronię korzystnie wpływa na poziom glukozy we krwi, ma też pozytywny wpływ na poziom cholesterolu i lipidów.
- Działanie przeciwmutagenne – zdolność tę potwierdziły badania przeprowadzone na hodowli ludzkich limfocytów.
- Działanie antyutleniające – polifenole aronii są silnymi przeciwutleniaczami, które wpływają hamująco m.in. na cykl życiowy nieprawidłowych komórek w organizmie.
- Działanie hepatoochronne – badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że antocyjany oraz inne związki fenolowe, które znajdują się w soku z aronii, hamują peroksydację lipidów.
- Działanie gastroochronne – badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że sok z aronii ma działanie przeciwwrzodowe i ochraniające błonę śluzową przewodu pokarmowego.
- Wpływ na układ krążenia – aronia działa ochronnie na naczynia krwionośne, m.in. poprzez właściwości przeciwzakrzepowe, naczynioochronne, kardioochronne i hipotensyjne.
- Zapobieganie chorobom oczu – wykazano korzystny wpływ aronii chroniący przed rozwijającą się zaćmą czy degradacją plamki żółtej.
- Działanie promieniochronne – żel z owoców aronii chroni skórę przed szkodliwym promieniowaniem UVB.
Przepis na sok z aronii
Stosowanie produktów z owoców aronii jest powszechne ze względu na jej właściwości prozdrowotne. Jak przygotować sok z aronii? Potrzebujesz:
- 1 kg świeżych owoców aronii,
- 0,5 kg cukru lub mniej – wedle upodobań,
- 1–2 cytryny,
- 1 szklankę wody.
Zacznij od umycia owoców i usunięcia ewentualnych listków. Następnie, przy pomocy blendera, rozdrobnij owoce aronii i do uzyskanej masy dodaj pozostałe składniki. Gotuj całość przez około 30 minut. Przecedź wywar przez sito i przelej do wyparzonych wcześniej słoików. Tak uzyskany sok z aronii należy trzymać w suchym miejscu. Uwaga: wymaga on pasteryzacji, gdyż w przeciwnym wypadku może się zepsuć. Sok możesz również przygotować w wersji bez cukru.
lek. Michał Dąbrowski
Źródła:
http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2017/09/pf_2017_145-157.pdf