Badanie CRP jest to parametr określający obecność stanu zapalnego w organizmie. Podwyższone CRP może świadczyć o aktywnej odpowiedzi układu odpornościowego na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Białko C-reaktywne u dzieci badane jest w przypadku ostrej infekcji o nieznanej etiologii. Jakie są wskazania, aby przeprowadzić badanie CRP i co oznacza wynik badania CRP?
CRP – co to jest?
Białko C-reaktywne zostało odkryte w latach trzydziestych ubiegłego wieku przez Francisa i Tilletta. Naukowcy wyizolowali CRP w surowicy pacjentów z zakażeniem bakteryjnym.
Podjednostki CRP są zbudowane z 206 aminokwasów połączonych wiązaniami niekowalencyjnymi. Masa cząsteczkowa białka C-reaktywnego wynosi 120 kDa.
CRP to białko fazy ostrej stanu zapalnego i jest w największej ilości syntetyzowane w wątrobie. Poziom białka CRP w wyniku reakcji zapalnej może wzrosnąć nawet 1000-krotnie. Zaczyna wzrastać po 2 h od pojawienia się infekcji lub urazu, a najwyższe stężenie osiąga w czasie od 24 do 72 h od pojawienia się czynników prozapalnych. Wysokie stężenie białka CRP zwykle występuje wraz z innymi objawami stanu zapalnego takimi jak: podwyższona temperatura ciała, aktywacja układu krzepnięcia, wzrost liczby leukocytów oraz wzmożona fibrynoliza.
Obniżenie stężenia CRP następuje po wygaśnięciu procesu zapalnego.
Białko CRP wskazuje na zakażenia bakteryjne i stanowi podstawę do wykonania antybiogramu, który ukierunkuje na optymalny sposób terapii. Wysokie stężenie CRP jest obserwowane także w martwicy tkanek.
Poziom białka CRP zależy wielu czynników niezwiązanych ze stanem zapalnym, a są to między innymi:
- płeć;
- wiek;
- rasa;
- przyjmowane leki;
- pora roku;
- poziom aktywności fizycznej.
Badanie CRP – kiedy wykonać?
Białko fazy ostrej wykonuje się w przypadku wystąpienia objawów stanu zapalnego. Badanie CRP w warunkach laboratoryjnych wykonuje się z krwi żylnej i nie ma wskazania do bycia na czczo. Domowy test CRP jest stosowany, jeśli nie ma możliwości szybkiego uzyskania wyniku z krwi żylnej. Wynik z testu CRP jest mniej czuły, jednak pozwala na podjęcie dalszych kroków związanych z ustaleniem planu leczenia.
Normy CRP w surowicy krwi są określane przez wartości referencyjne:
- CRP < 10 mg/l – prawidłowe CRP;
Normy CRP u dziecka, podobnie jak normy CRP u dorosłych nie różnią się od siebie. Niepokojący jest wysoki poziom CRP u noworodka, gdyż może świadczyć o wystąpieniu zakażenia okołoporodowego.
Badanie CRP to najistotniejszy i najbardziej czuły marker stanu zapalnego. Stężenie białka C-reaktywnego stosuje się także w diagnostyce chorób o podłożu reumatycznym, sercowo-naczyniowym oraz w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej. Monitorowanie poziomu CRP pozwala na ocenę skuteczności zastosowanego sposobu leczenia.
Wynik badania CRP – co oznacza?
Norma CRP u dorosłych, zdrowych ludzi to wynik CRP do 10 mg/l, jednak zwykle jest niższe od 5 mg/l. Wzrost CRP jest odpowiedzią na bodziec indukujący stan zapalny organizmu, a maksymalne stężenie występuje najczęściej w 48 h od wystąpienia zakażenia lub urazu. Półokres biologicznego zaniku białka ostrej fazy jest krótki, a stężenie CRP obniża się natychmiast po ustąpieniu działania czynnika, który wywołał zapalenie.
Wysokie CRP może być wywołane:
- zakażeniem bakteryjnym;
- zakażeniem pasożytniczym;
- zakażeniem grzybiczym;
- stanem zapalnym jelit;
- chorobami tkanki łącznej;
- chorobami zębów i dziąseł;
- chorobą nowotworową;
- ostrym zapaleniem trzustki,
- zawałem mięśnia sercowego;
- wirusowym zapaleniem wątroby.
Podwyższone stężenie CRP w surowicy krwi może też być oznaką niezdrowego trybu życia. Wzrost powyżej normy CRP jest obserwowany m.in. u osób otyłych, palących papierosy oraz nadużywających alkoholu. Stres i brak snu również będzie miał wpływ na procesy zapalne w organizmie i tym samym na podwyższenie wyniku CRP.
Sprawnie funkcjonujący układ odpornościowy to szybka reakcja na zwalczanie czynnika powodującego stan zapalny. Zdrowa, zbilansowana dieta bogata w kwasy tłuszczowe z rodziny omega 3, warzywa i owoce będą miały wpływ na czas trwania infekcji i nasilenie jej objawów. Warto wesprzeć odporność naturalnymi preparatami leczniczymi o działaniu immunomodulującym na bazie takich roślin jak jeżówka purpurowa, pelargonia afrykańska, czy aloes drzewiasty.
Lek. Michał Dąbrowski