Zapalenie gardła to infekcja, która może być wywołana przez wirusy, bakterie lub grzyby. Choroba ta najczęściej występuje w okresie jesienno-zimowym, a jej objawami są m.in. ból gardła, problemy z przełykaniem czy suchy kaszel. Na choroby górnych dróg oddechowych szczególnie narażeni są najmłodsi – zapalenie gardła u dzieci jest jedną z infekcji, z którą musi sobie radzić wielu rodziców. Jakie są jej przyczyny, objawy i jak ją leczyć?
Zapalenie gardła u dzieci – przyczyny
Jak wspomnieliśmy, choroba ta jest wywołana przez bakterie lub wirusy, rzadziej grzyby. Najczęściej przyczyną jest infekcja wirusowa u dzieci, natomiast z zapaleniem bakteryjnym mamy do czynienia w przypadku ok. 15 proc. uczniów. Jeśli chodzi o wirusy odpowiedzialne za infekcję, to najczęściej są to: rynowirusy, koronawirusy, wirusy RS, wirusy paragrypy, cytomegalii, opryszczki czy enterowirusy. Angina to bakteryjne zapalenie gardła, za które odpowiadają paciorkowce beta-hemolizujące grupy A. Zakażenie mogą wywołać również takie bakterie, jak Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis czy Streptococcus pneumoniae. Stan zapalny gardła może być spowodowany również:
- jego podrażnieniem dymem papierosowym,
- podrażnieniem przełyku kwaśną treścią żołądkową,
- alergią,
- innymi chorobami zakaźnymi, np. grypą czy błonicą.
Zapalenie gardła u dzieci jest częstą infekcją ze względu na obniżoną odporność i nie całkowicie wykształcony układ immunologiczny. Możliwe powikłania w przypadku wirusowego zapalenia gardła to m.in. angina, a także zapalenie płuc, oskrzeli, zatok przynosowych, ucha środkowego czy wyrostka sutkowatego.
Zapalenie gardła u dziecka – objawy
Objawy wirusowego zapalenia gardła są następujące:
- suchy kaszel i ból gardła,
- katar,
- chrypka,
- ból mięśni,
- swędzenie i zaczerwienienie spojówek,
- zaczerwienione gardło,
- stan podgorączkowy lub niska gorączka.
Dodatkowo może pojawić się również ból uszu i złe samopoczucie. Dziecko może mieć trudności ze spaniem oraz mniejszy apetyt. Jeśli chodzi o wirusowe zapalenie gardła u niemowlęcia, to objawem choroby może być rozdrażnienie, płaczliwość, wkładanie paluszków do ust. Z reguły będzie to zapalenie gardła bez gorączki, ewentualnie ze stanem podgorączkowym lub niską gorączką. Infekcja wirusowa zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg niż bakteryjna i w większości przypadków wystarczające będzie samodzielne leczenie bez konsultacji lekarskiej. Jeśli pojawi się wysoka gorączka i ból gardła u dziecka, to może to wskazywać na infekcję bakteryjną. W przypadku, gdy objawy choroby wskazują na infekcję wirusową, nie ma konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań, chyba że wdrożone leczenie nie będzie przynosić efektów.
Infekcję bakteryjną sygnalizować może:
- wysoka gorączka (powyżej 38 stopni Celsjusza) i kaszel,
- ostry ból gardła, który nasila się szczególnie podczas połykania,
- powiększenie i ból węzłów chłonnych,
- złe samopoczucie,
- nagłe wystąpienie objawów,
- ból brzucha i głowy,
- utrata apetytu.
W przypadku każdej infekcji górnych dróg oddechowych, której towarzyszy gorączka, konieczna jest konsultacja z lekarzem, który oceni, jakie należy podjąć leczenie. Podobnie należy postąpić, jeśli dziecko ma problemy z połykaniem i oddychaniem, nadmiernie się ślini i nie przyjmuje płynów. Natychmiastowej pomocy wymaga pojawienie się duszności, niemożność przełykania śliny, trudności z otwarciem ust i poruszaniem szyją.
Przykładowe następstwa nieleczonej lub źle leczonej infekcji bakteryjnej to ropień okołomigdałkowy, gorączka reumatyczna, kłębuszkowe zapalenie nerek, ropień tylnej części gardła czy ropowica przestrzeni przygardłowej.
Zapalenie gardła u dzieci – leczenie
To, jaką terapię zastosować w danym przypadku, zależy od rodzaju infekcji. Innego leczenia wymaga infekcja wirusowa, a innego bakteryjna. W przypadku zapalenia wirusowego, leczenie ma charakter objawowy, a choroba najczęściej ustępuje w ciągu tygodnia. Przede wszystkim, jeśli pojawi się zapalenie gardła u dzieci, to nie można posyłać dziecka do szkoły czy przedszkola. Powinno pozostać w domu aż do wyleczenia, gdyż może zarażać rówieśników, a jednocześnie leczenie nie będzie przynosić efektów. W przypadku zapalenia wirusowego nie pomogą antybiotyki, lecz leczenie objawowe. W zależności od tego, w jaki sposób przebiega choroba u twojego dziecka, pamiętaj o:
- nawadnianiu organizmu, szczególnie jeśli chorobie towarzyszy wysoka temperatura czy wymioty;
- podawaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych;
- udrażnianiu nosa;
- podawaniu tabletek do ssania, które zwiększą ilość śliny.
Leczenie w domu powinno trwać nie dłużej niż tydzień. Jeśli nie przyniesie ono efektów, to idź z dzieckiem do lekarza. W przypadku, gdy w czasie choroby doszło do nadkażenia bakteryjnego, lekarz może zalecić antybiotykoterapię. Około 85 proc. pacjentów po tygodniu leczenia nie ma żadnych objawów choroby.
W przypadku, gdy chory zmaga się z bakteryjnym zapaleniem gardła, to konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii, której celem jest zwalczenie bakterii, zahamowanie rozwoju choroby oraz zmniejszenie dolegliwości związanych z infekcją. W trakcie leczenia można stosować również preparaty na ból gardła, takie jak:
- spraye,
- syropy,
- pastylki/tabletki do ssania.
W przypadku niemowląt, niezbędne jest skonsultowanie się z lekarzem bez względu na rodzaj infekcji, gdyż zapalenie gardła u dzieci tak małych, zawsze może być groźne.
Warto stosować również inne metody leczenia:
- czosnek – można go podać na różne sposoby, np. pokroić na małe kawałki i podać na kanapce. Pozytywnie na zdrowie dziecka może wpłynąć nawet wdychanie jego zapachu. Wystarczy położyć talerz z pokrojonym czosnkiem w pokoju, w którym dziecko odpoczywa.
- syrop z aloesu drzewiastego – pomoże organizmowi szybciej poradzić sobie z chorobą i wzmocni jego odporność. Taki syrop warto podawać profilaktycznie w sezonie nasilonych zachorowań.
- mleko z miodem i masłem – wystarczy dodać do szklanki letniego mleka dwie łyżeczki miodu i łyżeczkę masła.
lek. Michał Dąbrowski