Alergiczne zapalenie gardła jest stanem zapalnym, który manifestuje się szeregiem nieprzyjemnych objawów, takich jak m.in. ból, świąd i drapanie w gardle. Pacjenci, którzy odwiedzają gabinet lekarza pierwszego kontaktu, często skarżą się również na uczucie zalegania pokarmu i nie wiedzą, jak pozbyć się tych uciążliwych dolegliwości, które z czasem obniżają komfort codziennego funkcjonowania. Jak skutecznie leczyć alergiczne zapalenie gardła? Czy bagatelizowanie reakcji alergicznej może skutkować groźnymi powikłaniami?
Przyczyny alergicznego zapalenia gardła
Zapalenie gardła zwykle wywołują wirusy lub bakterie – u większości osób infekcja trwa standardowo 7-10 dni. Jeśli jednak zapalenie górnych dróg oddechowych nie mija (dolegliwości bólowe, łaskotanie i drapanie w gardle utrzymują się), należy podejrzewać inną przyczynę tego stanu chorobowego – np. uczulenie na alergeny, które tak naprawdę są nieszkodliwe dla naszego zdrowia. Oczywiście, aby potwierdzić podłoże alergiczne, należy skontaktować się z alergologiem i wykonać odpowiednie badania diagnostyczne, przede wszystkim testy alergiczne (skórne) lub wprowadzić dietę eliminacyjną.
Wiele osób zastanawia się, jakie są główne czynniki sprawcze alergicznego zapalenie gardła. Ten stan jest wynikiem nadmiernej reakcji układu odpornościowego na dany alergen. Podrażnienie błony śluzowej może być skutkiem kontaktu z sierścią zwierząt domowych, odchodami roztoczy kurzu, zarodnikami pleśni, pyłkami traw i drzew lub różnych produktów spożywczych. Warto wspomnieć, że choroby alergiczne bardzo często są dziedziczne. Tak więc, jeśli jedno z rodziców cierpi na alergiczne zapalenie gardła, prawdopodobieństwo, że dziecko również będzie zmagało się z tą przypadłością wynosi około 60%.
Ból i drapanie w gardle to nie zawsze alergia – poznaj inne przyczyny
Oczywiście dolegliwości bólowe, świąd i drapanie nie muszą mieć podłoża alergicznego czy świadczyć o infekcjach (bakteryjnych, wirusowych). Czasami te objawy są skutkiem długotrwałego wdychania dymu tytoniowego, przebywania w pomieszczeniu, gdzie jest bardzo suche powietrze lub przyjmowania niektórych leków (np. antydepresantów lub leków antyhistaminowych). Inne, możliwe przyczyny to rak płuc i oskrzeli, astma lub przeciążenie strun głosowych (to bardzo prawdopodobny czynnik sprawczy, zwłaszcza w przypadku zawodowych śpiewaków, aktorów, nauczycieli, których narzędziem pracy jest głos).
Alergiczne zapalenie gardła a alergiczny nieżyt nosa
Alergiczne zapalenie gardła może współistnieć z alergicznym nieżytem nosa (inaczej katarem siennym). To stan zapalny śluzówek nosa oraz zatok wywołany przez alergeny. Nieżyt nosa może występować sezonowo lub dawać o sobie znać choremu przez cały rok. Najczęściej przyczyną sezonowego kataru siennego są pyłki traw i chwastów oraz zarodniki pleśni. Nieżyt przewlekły powodują zwykle roztocza kurzu domowego. Oprócz wycieku wodnistej wydzieliny z nosa pacjent kicha (często seriami), ma zaburzony zmysł węchu i może mieć wrażenie ciągle zatkanego nosa. Inne, typowe objawy to świąd i zaczerwienienie nosa, a także łzawienie oczu oraz obrzęk powiek. Pacjenci chorujący na alergiczny nieżyt nosa i alergiczne zapalenie gardła czasem skarżą się na problemy ze snem, długotrwale utrzymujące się symptomy utrudniają im uprawianie sportu, wykonywanie pracy i codziennych obowiązków.
Objawy alergicznego zapalenia gardła
Jakie są podstawowe symptomy alergicznego zapalenia gardła? Zapalenie gardła o podłożu alergicznym objawia się zaczerwienieniem, pieczeniem, drapaniem oraz bólem. Zauważalny jest też obrzęk błony śluzowej. Chory może czuć dyskomfort podczas przełykania śliny i mieć wrażenie obecności fizycznej przeszkody w gardle.
Jak leczyć alergiczne zapalenie gardła?
Przede wszystkim należy unikać czynników, które wywołują reakcję alergiczną. Przykładowo, jeśli przyczyną dolegliwości jest alergia wziewna – unikać ekspozycji na pyłki roślin i traw w okresie największego pylenia. Jeżeli alergiczne zapalenie gardła powodują roztocza i zarodniki pleśni, należy dbać o czystość w domu (zwłaszcza w sypialni, łazience i kuchni). Natomiast, gdy przyczyną alergii okaże się sierść zwierząt domowych, konieczne jest ograniczenie kontaktu z nimi do minimum (tak naprawdę w takiej sytuacji pupile nie powinny mieszkać z nami w domu, inaczej problemy zdrowotne górnych dróg oddechowych nie miną). Jeśli chodzi o farmakoterapię, w celu złagodzenia dokuczliwych symptomów alergicznego zapalenia gardła, lekarz może wdrożyć do leczenia leki przeciwhistaminowe. Niestety leki I generacji często wywołują skutki uboczne, takie jak senność, zmęczenie, problemy z koncentracją, co utrudnia chorym normalne funkcjonowanie. Natomiast zażywanie nowoczesnych leków II generacji nie wiąże się z wymienionymi konsekwencjami (choć u części osób występuje nadwrażliwość na leki II generacji i nie mogą ich stosować).
Stosowanie leków przeciwhistaminowych i preparatów dostępnych w aptece jedynie zmniejszy objawy, natomiast nie zlikwiduje przyczyny. Metodą leczenia przyczynowego, którą może zalecić alergolog, jest immunoterapia alergenowa – na czym dokładnie polega? Immunoterapia (inaczej odczulanie) ma na celu wywołać tolerancję organizmu na konkretny alergen, a w konsekwencji wyeliminować objawy uczulenia. Pacjent otrzymuje szczepionki alergenowe podskórnie lub doustnie (w rosnących dawkach). Warto podkreślić, że odczulanie to długotrwały proces, który może trwać 3-5 lat, chory musi więc uzbroić się w cierpliwość. Immunoterapia to jedyny sposób leczenia przyczyny alergii. Natomiast nieleczone alergiczne zapalenie gardła może doprowadzić do przewlekłego kaszlu, a także znacznie upośledzić pracę układu immunologicznego. Jak wspierać osłabiony system odpornościowy? Warto sięgać po leki zawierające wodny wyciąg z liści aloesu drzewiastego, które wspierają pracę układu odpornościowego i pomagają budować odporność. Warto również dbać o zbilansowaną, pełnowartościową dietę i aktywność fizyczną.
Podsumowując, alergiczne zapalenie gardła to nieprzyjemna i uciążliwa dolegliwość, która dotyka zarówno dorosłych, jak i dzieci, utrudnia codzienne funkcjonowanie. Powrót do pełni zdrowia wymaga diagnostyki i pomocy specjalisty. Jeśli obserwujemy u siebie wymienione w artykule objawy, skonsultujmy się z lekarzem pierwszego kontaktu.
lek. Michał Dąbrowski