Flegma w gardle to gęsta, lepka substancja, która powoduje dyskomfort – pacjenci zmagający się z tą uciążliwą dolegliwością często skarżą się na uczucie zatkanego gardła, muszą odkrztuszać wydzielinę, a niekiedy mają również problemy ze swobodnym oddychaniem. Wiele osób zastanawia się, jakie są główne czynniki sprawcze flegmy w gardle. O czym świadczy żółta, zielona, czarna lub zabarwiona na czerwono wydzielina? Jak radzić sobie z tym stanem i kiedy warto zgłosić się do lekarza?
Czym jest flegma?
Zanim przedstawimy najczęstsze przyczyny obecności flegmy w gardle, warto wyjaśnić, czym tak właściwie jest flegma (łac. sputum). To gęsta substancja o lepkiej konsystencji, będąca fizjologiczną wydzieliną dróg oddechowych, produkowaną przez błony śluzowe. W razie wystąpienia infekcji flegma chroni komórki przed szkodliwymi patogenami oraz pełni funkcję nawilżającą tkanki. Niejednokrotnie flegma w gardle wymusza odruch odkrztuszania, powoduje mdłości i przykry zapach z ust. Zaleganie, nadmierna produkcja lub spływanie wydzieliny po ścianie gardła świadczy o stanach chorobowych – jakich?
Zalegająca flegma w gardle – przyczyny. Co sygnalizuje kolor flegmy w gardle?
Nadmiar flegmy w gardle sprawia, że pacjenci często muszą odkrztuszać, a czasem nawet spluwać wydzielinę. Wiele osób, które często borykają się problemem zalegania wydzieliny w gardle, zastanawia się, skąd się bierze flegma. Jakie są najczęstsze przyczyny pojawienia się flegmy w gardle? Często obecność flegmy w gardle ma związek z przebytą infekcją wirusową lub bakteryjną – ta dolegliwość jest obserwowana u dorosłych i dzieci, które niedawno przeszły grypę, przeziębienie (charakterystycznym zjawiskiem jest tutaj odkrztuszanie białej flegmy rano). Często flegmę powoduje też katar, czyli nieżyt nosa oraz, alergie. O czym świadczy biała, żółta, zielona, czerwona lub czarna flegma w gardle? Na jaką chorobę wskazuje zmieniony kolor wydzieliny? Dziwny kolor flegmy może być zwiastunem różnych schorzeń.
Nowotwór płuc
Odkrztuszanie flegmy z krwią oraz chrypka mogą mieć związek z rakiem płuc. Medyczny termin tego zjawiska to krwioplucie. Oczywiście, odkrztuszanie wydzieliny z zawartością krwi i chrypka, to nie jedyne objawy choroby nowotworowej płuc, do innych symptomów tego podstępnego schorzenia zaliczamy kaszel, duszności oraz świszczący dźwięk (zwykle pojawia się podczas wydychania powietrza przez chorego). Obserwując u siebie tego typu potencjalne objawy, należy natychmiast zgłosić się do lekarza. Warto dodać, że jednym z głównych powodów nowotworu płuc jest palenie tytoniu.
Zatorowość płucna
Czerwony kolor flegmy w gardle może być efektem zwężenia lub zamknięcia tętnicy płucnej, czyli tzw. zatorowości płucnej. Krwiopluciu często towarzyszy też suchy kaszel, przyspieszone bicie serca, silne duszności i ból w klatce piersiowej. W cięższych przypadkach dochodzi do omdleń i zasłabnięć. U około 1/3 pacjentów występują też objawy zakrzepicy żył głębokich – obrzęk, dolegliwości bólowe i zaczerwienie po jednej stronie nogi.
Sarkoidoza
Obecność flegmy w gardle zabarwionej krwią niekiedy jest manifestacją sarkoidozy (określanej zamiennie chorobą Besniera-Boecka-Schaumanna), która atakuje system immunologiczny, tworząc guzki zapalne tzw. ziarniniaki (często zajmują płuca). Poza krwiopluciem chorzy cierpią z powodu duszności, kaszlu, bólu stawów i mięśni. Dokładna etiologia tej przypadłości nie została jeszcze poznana. Na sarkoidozę najczęściej chorują młode osoby w wieku 20-29 lat.
Zapalenie oskrzeli
Zielono-żółta wydzielina zalegająca w gardle i kaszel są charakterystyczne dla zapalenia oskrzeli. Ta popularna infekcja dolnych dróg oddechowych może być spowodowana przez bakterie lub wirusy (np. adenowirusy, wirusy paragrypy, wirus opryszczki, rynowirusy). Zielonkawy kolor flegmy świadczy o zakażeniu bakteryjnym. Inne typowe symptomy to osłabienie, stan podgorączkowy lub gorączka, bóle mięśni.
Pylica płuc
Czarna flegma w gardle występuje u osób, które mieszkają i pracują w rejonach o wysokim zanieczyszczeniu środowiska. Może być efektem pylicy – choroby zawodowej górników, u których wskutek wdychania pyłu węglowego osiada w płucach, powodując zmiany chorobowe (zwłóknienia i utratę elastyczności). Warto dodać, że czarną wydzielinę mogą też odkrztuszać wieloletni palacze.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
Przyczyną żółtej, ropnej wydzieliny w gardle bywa przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), która występuje u palaczy. Ta ciężka i postępująca przypadłość powoduje duszności, kaszel, świszczący oddech, uczucie ściskania w klatce piersiowej. Chcąc zatrzymać rozwój tej śmiertelnej choroby, należy całkowicie odstawić palenie papierosów.
Refluks żołądkowy
Flegma w gardle o białym odcieniu może być symptomem choroby refluksowej żołądka (GERD, ang. Gastroesophageal Reflux Disease), która sprawia, że kwaśna treść pokarmowa cofa się z żołądka do przełyku. Osoby, które mają tego typu problem, często skarżą się również na uczucie guli w gardle, puste i kwaśne odbijanie, chrypkę, suchy kaszel, ból brzucha. Refluks często dotyka pacjentów otyłych, nadużywających alkoholu, kobiet w ciąży, cukrzyków.
Ropień płuca
Ropień płuca to rzadka choroba, będąca powikłaniem zapalenia płuc lub objawem raka płuc. Rozwija się w miąższu płuca. Chorzy odkrztuszają żółtą, ropną plwocinę, mają dreszcze, kaszel i wysoką gorączkę. Możliwość przerzutów i komplikacji sprawia, że nie wolno bagatelizować tej choroby (jeśli terapia antybiotykowa zawiedzie, konieczne może być usunięcie części płuca).
Jak usunąć flegmę z gardła? Sposoby leczenia
Skuteczne pozbycie się flegmy z gardła musi zostać poprzedzone odpowiednią diagnostyką. Tylko poznanie źródła problemu zdrowotnego pozwala skutecznie go wyeliminować. Jak pozbyć się flegmy, jeśli wiemy, że ma związek z infekcją sezonową? Jeśli chodzi o farmakoterapię, w aptekach znajdziemy mnóstwo leków na flegmę w gardle dostępnych bez recepty, które ułatwią rozrzedzenie wydzieliny. W ramach profilaktyki warto wzmacniać odporność, przyjmując preparaty z wyciągiem ze świeżych liści aloesu drzewiastego, który ma właściwości immunostymulujące. Natomiast jeśli flegma ma podłoże bakteryjne, lekarz zaleci antybiotykoterapię. Jeżeli przyczyną nadmiaru plwociny jest alergia, należy ograniczyć kontakt z alergenem i udać się do alergologa.
Podsumowując, flegma w gardle może być manifestacją niegroźnych stanów chorobowych, jak nieżyt nosa, przeziębienie, zapalenie oskrzeli lub też sygnalizować poważne schorzenia typu nowotwór płuc, sarkoidoza czy ropień płuca. Jeśli uczucie zalegającej flegmy utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie i obserwujemy u siebie inne symptomy chorobowe – rozsądnym krokiem będzie niezwłoczna wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który na podstawie szczegółowego wywiadu i badania przedmiotowego ustali źródło dolegliwości i wdroży optymalną terapię leczniczą.
lek. Michał Dąbrowski