Gorączka trzydniowa (rumień nagły, szósta choroba) to jednostka chorobowa, która występuje u niemowląt i dzieci zwykle do 4. roku życia. Charakterystyczne objawy trzydniówki to gorączka i wysypka u dziecka. Jakie są objawy trzydniówki i czy gorączka 3-dniowa może być groźna?
Gorączka trzydniowa – co ją powoduje?
Gorączka trzydniowa, której towarzyszy gorączka i wysypka u dziecka to choroba zakaźna, wywołana przez herpeswirusy HHV-6, HHV-7, rzadziej inne wirusy. Wirus przenosi się drogą kropelkową z człowieka na człowieka. Mimo tego, że wirusówka w przeważającej ilości przypadków dotyczy niemowląt i najmłodszych dzieci, może także wystąpić rumień nagły u dorosłych.
Gorączkę trzydniową cechuje duża zakaźność, jednak choroba ma zwykle łagodny, samoograniczający się przebieg. Trzydniówka nie jest groźna i w trakcie jej trwania jest wytwarzana odporność na całe życie. Do zakażenia rumieniem nagłym u dzieci i dorosłych może dochodzić przez cały rok, jednak największa ilość zachorowań odnotowywana jest jesienią i wiosną.
Gorączka trzydniowa – objawy
Gorączka trzydniowa u dziecka rozpoczyna się nagłym pojawieniem wysokiej gorączki, która trwa przez 3 do 5 dni. Wirusówka u dziecka po normalizacji temperatury przechodzi w kolejny etap, którego objawem jest wysypka. Wysypka po trzydniówce przyjmuje postać rumieniową lub plamisto-grudkową. Miejsca objęte wykwitem to głównie szyja i obszary tułowia, ewentualnie uda i pośladki. Rzadko występuje trzydniówka bez wysypki. Jak długo utrzymuje się wysypka po trzydniówce? Wysypka po gorączce trzydniowej zwykle mija po około 2 dniach i nie pozostawia żadnych śladów w postaci przebarwień. Pojawienie się wysypki po trzydniówce jest równoznaczne z tym, że chory już nie zakaża. Pacjent odczuwa również znaczną poprawę samopoczucia.
Objawy gorączki trzydniowej:
- gorączka dochodząca do 40 stopni Celsjusza;
- drgawki gorączkowe;
- biegunka;
- lekki nieżyt nosa;
- lekki ból gardła;
- lekki ból ucha środkowego;
- kaszel;
- wysypka po ustąpieniu gorączki 3-dniowej.
Gorączka trzydniowa występuje w 90% przypadków u niemowląt i dzieci do 24. miesiąca życia i wówczas jej przebieg jest najlżejszy. Rumień nagły u starszych dzieci i dorosłych, jeżeli wystąpi pierwotne zakażenie może przebiegać jako zespół mononukleozopodobny z objawami limfadenopatii. Zakażeniu herpeswirusem HHV-6 może też towarzyszyć zapalenie wirusowe wątroby lub zakażenie mózgu. W ciężkich przypadkach obserwuje się szereg neurologicznych objawów takich jak porażenie nerwów czaszkowych, czy niedowład części ciała.
Gorączka trzydniowa – diagnostyka
Rozpoznanie jednostki chorobowej, którą jest rumień nagły u dorosłych i dzieci, może nie być proste. Najbardziej charakterystycznym objawem jest wysypka po trzydniówce, jednak jest to objaw, który praktycznie zwiastuje zakończenie choroby.
Zważywszy także na to, że wysoka gorączka jest naturalną reakcją układu odpornościowego na pojawienie się czynnika rozpoznanego przez komórki leukocytów jako niebezpieczny.
Jaka jest rola gorączki?
- sygnał ostrzegawczy w przypadku infekcji wirusowej, bakteryjnej, pasożytniczej;
- zahamowanie replikacji wirusów, rozwoju bakterii i pasożytów;
- stymulacja do pracy układu immunologicznego – limfocytów T, limfocytów B, komórek NK, makrofagów;
- zakończenie gorączki zwykle daje informacje o zwalczeniu infekcji.
Pojawienie się wysokiej gorączki, o ile nie występują inne niepokojące lub nietypowe objawy, nie jest wskazaniem do niezwłocznej wizyty u lekarza. Diagnostyka różnicowa gorączki trzydniowej polega na wyeliminowaniu innych chorób zakaźnych, w których przebiegu może występować gorączka i wysypka u dziecka. Do takich schorzeń należą m.in. różyczka i płonica. Wysypka może być także oznaką alergii pokarmowej.
Gorączka trzydniowa – jak leczyć?
Leczenie gorączki trzydniowej w związku z tym, iż w większości przypadków rumień nagły ma łagodny przebieg i polega na łagodzeniu objawów. Z tego powodu farmakoterapia trzydniówki opiera się o przyjmowanie dostępnych w aptece leków przeciwgorączkowych. Bardzo ważnym elementem leczenia każdej choroby, w której przebiegu występuje gorączka, jest wysokie spożycie płynów, najlepiej wody. Podwyższona temperatura ciała wzmaga potliwość, co przy niewystarczającym spożyciu płynów może prowadzić do odwodnienia.
W przypadku wystąpienia bardzo wysokiej gorączki, obok środków przeciwgorączkowych można stosować zimne okłady na czoło i ciało. Dobrym rozwiązaniem może też być kąpiel, podczas której po zanurzeniu w ciepłej wodzie dolewa się wodę chłodniejszą, co będzie skutkować obniżeniem ciepłoty ciała.
Leczenie trzydniówki najczęściej odbywa się w warunkach domowych, jednak jeśli gorączka trzydniowa będzie się przedłużać bądź wystąpią inne niepokojące objawy, należy zasięgnąć porady lekarza.
Gorączka trzydniowa – jak się przed nią chronić?
Ze względu na to, iż gorączka trzydniowa jest chorobą zakaźną, należy maksymalnie ograniczyć drogi transmisji. Osoba chora powinna zostać odizolowana, należy pamiętać o częstym wietrzeniu pomieszczenia, myciu rąk i unikaniu korzystania ze wspólnych przedmiotów codziennego użytku.
Zachorowanie na rumień nagły u dorosłych i u dzieci pozostawia przeciwciała przeciwko wirusom HHV-6, HHV-7 i innym, które mogły przyczynić się do wywołania choroby. Nie ma szczepionki na gorączkę trzydniową.
Co robić, aby uniknąć zakażenia?
- Zapewnić wsparcie odporności.
- Ograniczyć przebywanie w dużych skupiskach ludzi w okresach epidemicznych.
- Nie korzystać ze wspólnych przedmiotów codziennego użytku i higieny osobistej.
- Pamiętać o częstym myciu i dezynfekowaniu rąk.
Lek. Michał Dąbrowski