Limfocyty, jako komórki układu immunologicznego biorą bardzo ważny udział w obronie ustroju przed czynnikami rozpoznawanymi jako niebezpieczne dla organizmu. Aktywność limfocytów inicjuje proces odpowiedzi immunologicznej na pojawienie się patogenu. O czym może świadczyć podwyższona liczba limfocytów?
Limfocyty, jako element układu odpornościowego
Limfocyty, należą do białokrwinkowych elementów morfotycznych krwi, inaczej leukocytów. Leukocyty stanowią o sprawnej pracy układu odpornościowego i ochronie przed patogenami, pochodzącymi ze środowiska zewnętrznego oraz wewnętrznego, jeśli zostaną rozpoznane jako niebezpieczne dla organizmu i zagrażające zachowaniu homeostazy ustroju.
Leukocyty to komórki układu odpornościowego, które dzielimy na agranulocyty (limfocyty i monocyty) oraz granulocyty (neutrofile, eozynofile i bazofile).
Właściwy poziom limfocytów w morfologii krwi stanowi o odporności organizmu na działanie czynników patogennych. Zarówno podwyższony poziom limfocytów, jak i obniżony świadczą osłabieniu funkcji odpornościowych ustroju. Nieprawidłowo funkcjonujący układ immunologiczny to zwiększone ryzyko powstawania infekcji, a także chorób autoimmunologicznych jak np. alergie.
Komórki te powstają w szpiku kostnym. Posiadają jedno jądro komórkowe. Limfocyty są komórkami o średnicy 8-15 mikrometra i można je podzielić na małe, duże i średnie.
Limfocyty są rozmieszczone we wszystkich narządach i tkankach organizmu. W największej ilości występują w węzłach chłonnych i śledzionie. Istotną cechą limfocytów jest to, że są one w ciągłym ruchu – krążą wraz z krwią i limfą.
Rola limfocytów
Wyróżniamy limfocyty T, które biorą udział w odpowiedzi immunologicznej, a te z kolei aktywują limfocyty B, które są odpowiedzialne za produkcję różnych klas przeciwciał.
Rola limfocytów:
- Uczestniczą w reakcji immunologicznej ukierunkowanej na niszczenie patogenów (wirusów, bakterii, grzybów, pasożytów);
- Hamują siłę reakcji alergicznych;
- Wytwarzają przeciwciała klasy IgE, IgG, IgA, IgM i IgD;
- Biorą udział zarówno w tworzeniu, jak i wygaszaniu stanów zapalnych;
- Biorą udział w tworzeniu odporności przeciwnowotworowej;
- Decydują o naturalnej i kontrolowanej śmierci własnych komórek, tzw. apoptozie.
Sprawność systemu odpornościowego zależy od odpowiedniej reakcji limfocytów na pojawienie się obiektu, który potencjalnie niesie zagrożenie dla ustroju. Właściwe rozpoznanie i uruchomienie sieci połączeń i sygnałów, mających na celu uruchomienie reakcji obronnej to najważniejsza rola limfocytów.
Limfocyty w morfologii krwi
Oznaczenie limfocytów (lymph) dotyczy oceny parametrów białokrwinkowych, odpowiedzialnych za prawidłowe działanie układu odpornościowego. Bardzo ważne dla prawidłowej interpretacji wyników, jest przygotowanie do badania i stan fizjologiczny pacjenta. Zaburzenie wyniku limfocytów może być spowodowane przebytą niedawno infekcją bakteryjną, wirusową, grzybiczą lub pasożytniczą. Na zaburzenie poziomu limfocytów będzie też miała wpływ reakcja alergiczna o działaniu natychmiastowym lub opóźnionym. Duże znaczenie odgrywa też styl życia, korzystanie z używek i nocna regeneracja.
Normy limfocytów są zróżnicowane u dzieci, począwszy od noworodków po osoby nastoletnie. Świadczy to o nieustannym rozwoju układu odpornościowego w młodych organizmach. Człowiek rodzi się, posiadając odporność wrodzoną, którą otrzymuje wraz z genami. W ciągu całego życia wytwarza się tak zwana odporność nabytą organizmu, która powstaje po kontakcie z antygenem.
Wartości referencyjne limfocytów dla osób dorosłych, mogą się różnić w zależności od laboratorium, jednak ich poziom powinien oscylować pomiędzy 1 000 – 5 000/µl, przy odsetkowej wartości na poziomie 20-45%.
Limfocyty podwyższone – o czym to świadczy?
Limfocytoza to podwyższone wartości limfocytów w krwi, czyli przekraczające wartość referencyjną 5 000/µl (45%). Podwyższone limfocyty najczęściej występują przy rozpoznanej infekcji wirusowej i toczącym się w organizmie stanie zapalnym.
Limfocyty powyżej normy są obserwowane m.in. w takich jednostkach chorobowych jak:
- Odra;
- Świnka;
- Różyczka;
- Gruźlica;
- Białaczka limfocytowa;
- Szpiczak;
- Wirusowe zapalenie wątroby;
- Choroby autoimmunologiczne;
- Toksoplazmoza;
- Cytomegalia;
- Krztusiec;
- Układowe zapalenie naczyń.
Limfocyty obniżone – o czym to świadczy?
Obniżona liczba limfocytów wychodząca w badaniu morfologii krwi, diagnozuje się, kiedy ich poziom wynosi poniżej 1 000/µl, przy odsetkowej wartości mniejszej niż 20%. Limfocyty poniżej normy noszą miano limfopenii.
Obniżony poziom limfocytów, świadczy o osłabionej odporności organizmu i tym samym zwiększonej podatności na infekcje i zakażenia. Limfopenia bardzo często dotyczy osób cierpiących na przewlekłe choroby zakaźne oraz pacjentów onkologicznych. Obniżony poziom limfocytów może być też następstwem przewlekłego stresu, długotrwałego, intensywnego wysiłku fizycznego oraz być konsekwencją przyjmowania niektórych leków.
Niskie limfocyty występują m.in. w takich chorobach jak:
- Gruźlica;
- Grypa;
- Dur brzuszny (tyfus);
- AIDS;
- Toczeń;
- Reumatoidalne zapalenie stawów.
Zdiagnozowanie obniżonego poziomu limfocytów, świadczy o osłabieniu funkcji układu immunologicznego. Należy wówczas zgłosić się do lekarza celem pogłębionej diagnostyki. Po konsultacji z lekarzem, jeżeli stwierdzi, że nie ma przeciwwskazań, można wesprzeć organizm preparatami o sprawdzonym działaniu immunomodulującym. Preparaty lecznicze na bazie jeżówki purpurowej i aloesu drzewiastego wpływają na stymulację odpowiedzi immunologicznej ze strony limfocytów. Co więcej, na poprawę odporności wpłynie prawidłowo zbilansowana dieta, bogata w biodostępne źródła białka, zdrowych tłuszczy i węglowodanów złożonych. W jadłospisie powinny się także znaleźć warzywa i owoce, będące źródłem witamin i minerałów.
Lek. Michał Dąbrowski