Od jesieni do późnej wiosny trwa okres, w którym szczególnie często się przeziębiamy. Problem dotyczy przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym, ale w tym czasie wszyscy jesteśmy narażeni na infekcje wirusowe. Czy istnieją skuteczne sposoby na to, aby poprawić odporność? Jak wzmocnić organizm?
Co osłabia naszą odporność?
Zanim przejdziemy do tego, czym wzmocnić organizm, zastanówmy się, co powoduje, że nasza odporność jest osłabiona:
- brak aktywności fizycznej – dzięki systematycznym ćwiczeniom możesz wpłynąć na odporność swojego organizmu – będzie on mniej wrażliwy na zachorowania. Pamiętaj jednak o tym, że zbyt intensywne treningi i wynikające z nich przemęczenie mogą, wręcz przeciwnie, spowodować osłabienie organizmu. David Nieman, profesor medycyny, wykazał, że umiarkowana aktywność fizyczna przez 1–2 godziny dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji górnych dróg oddechowych o 1/3. Pamiętaj, ruch to zdrowie!
- nieprzestrzeganie zasad higieny – nawet jeśli wydaje ci się, że twoje ręce są czyste, to i tak powinieneś po każdej czynności je umyć. To właśnie na nich gromadzą się miliony zarazków, które następnie przenosisz w różne okolice swojego ciała. Myj ręce po powrocie z pracy, podwórka, toalety czy po wizycie u lekarza. Trwa to dosłownie chwilę, a dzięki temu chronisz swój organizm przed wirusami i bakteriami.
- wyziębienie organizmu – zadbaj o odpowiednią temperaturę w swoim mieszkaniu, a idąc na dwór, ubieraj się tak, żeby było ci ciepło. Wyziębienie to najprostsza droga do przeziębienia.
- nieodpowiednia dieta – ważnym czynnikiem, który ma wpływ na odporność organizmu jest zbilansowana dieta. Złym rozwiązaniem jest drastyczne ograniczanie jedzenia, ale dobrych efektów nie przyniesie również przejadanie się. Dieta powinna być bogata w witaminy i składniki mineralne. Na odporność wpływa m.in. kwas foliowy, cynk, selen czy żelazo. Cenne witaminy, które usprawniają pracę układu immunologicznego, to m.in. A, B6, B12, witamina C i D3. Negatywnie na odporność działa nikotyna, a także nadmierne spożywanie alkoholu czy słodyczy.
Czy Polacy dbają o odporność?
Jak wynika z badania przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia, przynajmniej raz do roku na infekcję zapada 90 proc. dorosłych i niemal 100 proc. dzieci w wieku od 2 do 13 lat. Kolejne wnioski, jakie płyną z badania są takie, że większość z nas zaczyna wspierać swoją odporność dopiero wtedy, kiedy pojawią się pierwsze objawy choroby lub, gdy infekcje często nawracają. Natomiast największe zainteresowanie budowaniem odporności wykazują matki, z których 63 proc. stara się ją wzmacniać u swoich dzieci przed sezonem infekcyjnym.
Oto, jakie metody wzmacniania odporności wykorzystują Polacy, i które uważają za najbardziej skuteczne:
- dieta bogata w warzywa i owoce – 79 proc.,
- naturalne produkty, które wzmacniają odporność (czosnek, imbir, czarny bez) – 78 proc.,
- uprawianie sportu – 66 proc.,
- zażywanie witamin i mikroelementów – 58 proc.,
- hartowania organizmu – 56 proc.,
- dbanie o florę bakteryjną jelit – 51 proc.,
- unikanie stresu i przepracowania – 50 proc.,
- środki i suplementy na odporność – 31 proc.
Jak podnieść odporność organizmu?
Sposobów na to, jak naturalnie wzmocnić odporność jest wiele, ale nie są to jedyne metody, które mogą nam pomóc w walce z infekcjami. Na poprawę odporności wpłynie:
- odpowiednia dieta – w przypadku noworodków i niemowląt najlepszym pokarmem jest mleko matki, bogate m.in. w przeciwciała odpornościowe. W swojej diecie postaw na produkty, które zawierają cenne składniki odżywcze. Jednym z nich jest witamina C, która zwiększa odporność błon śluzowych na zakażenie. Produkty bogate w tę witaminę to m.in. papryka, cytryna, pomarańcz, papaja, brukselka, kiwi, truskawki czy mango. Kolejnym ważnym składnikiem jest cynk, który uczestniczy w produkcji przeciwciał odpornościowych. Produkty bogate w ten składnik to m.in. kasza gryczana, pieczywo razowe, orzechy, ziarna słonecznika. Duże znaczenie ma również żelazo – zapobiega ono niedokrwistości, która prowadzi do zwiększonej podatności na infekcję. Za doskonałych zabójców bakterii i wirusów uważane są czosnek i cebula. Bogate w witaminy są również kiszona kapusta i ogórki. Zróżnicowana dieta na odporność powinna zawierać również miód – produkt ceniony za swe dobroczynne właściwości od czasów starożytnych.
- odpoczynek – sen wzmacnia organizm, a życie w stresie i ciągłe zmęczenie sprawiają, że jesteś podatny na infekcje. O ile jest to możliwe, postaraj się nie przepracowywać i wysypiać. W trakcie pracy, pamiętaj również, aby organizować sobie krótki odpoczynek.
- hartowanie organizmu – aby uodpornić się na przeziębienia, można brać naprzemienny prysznic, tj. ciepły–zimny. Warto również spać w temperaturze nieprzekraczającej 19 stopni Celsjusza. O hartowanie należy dbać już w okresie niemowlęctwa. Dziecko powinno spać w wywietrzonym pokoju, w którym nie jest bardzo ciepło. Ważne jest również nierezygnowanie ze spacerów ze względu na niską temperaturę. Nawet jeśli jest poniżej zera, to i tak warto wybrać się na spacer, ale będąc odpowiednio ubranym. Jest to niezwykle istotne również ze względu na umożliwienie skórze syntetyzowania witaminy D. Witamina ta, nazywana jest też witaminą „słoneczną”, ponieważ powstaje w skórze właśnie pod wpływem promieni słonecznych, a odpowiada m.in. za prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Korzystnie na odporność wpływa również regularny trening na pływalni.
- odpowiednie nawilżenie błon śluzowych jamy ustnej i gardła – błona śluzowa jamy ustnej i gardła stanowi barierę ochronną przed szkodliwymi czynnikami, w tym wirusami i bakteriami. Aby mogła prawidłowo wypełniać swoje funkcje obronne, powinna być stale wilgotna, a jej struktura nie może być uszkodzona. Przebywanie w miejscach zadymionych lub o zbyt suchym i ciepłym powietrzu może zaburzać prawidłowe funkcjonowanie błony śluzowej, stąd zadbaj o to czym oddychasz. Wietrz pomieszczenia, stosuj nawilżacze powietrza, a jeśli to nie wystarczy środki bezpośrednio nawilżające błonę śluzową w postaci pastylek do ssania czy sprayów np. z porostem islandzkim.
- ubiór dopasowany do warunków pogodowych – nie powinno się doprowadzać do wychłodzenia czy przegrzania organizmu. Należy tak dopasowywać strój, aby był przewiewny i nie było nam w nim zbyt gorąco. Odzież powinna odprowadzać nadmiar ciepła wytwarzany przez organizm.
- szczepienia ochronne – kiedy powyższe sposoby na odporność nie przynoszą efektów, to warto wziąć pod uwagę szczepienia. Pobudzają one swoistą odporność organizmu. Każdy, o ile nie ma żadnych przeciwwskazań, może zaszczepić się przeciwko grypie, tężcowi czy innym chorobom.
- immunostymulacja – w pewnych przypadkach niezbędne okazuje się dodatkowe wzmocnienie układu odpornościowego w wyniku tzw. immunostymulacji. W aptekach dostępnych jest wiele produktów bez recepty – to preparaty na odporność, które mają spowodować mniejszą podatność organizmu na choroby. Jednak przed wyborem danego produktu warto skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy dane preparaty poprawiające odporność są dla ciebie odpowiednie. Weź pod uwagę leki z aloesem drzewiastym (syropy czy ampułki) czy z jeżówką purpurową. Leki te są polecane osobom, które są podatne na częste infekcje dróg oddechowych i dają większą odporność na zakażenia bakteriami i wirusami. Kolejnym sposobem na to, jak zwiększyć odporność organizmu, są preparaty, które zawierają rybosomy bakteryjne i proteoglikany błonowe o właściwościach immunostymulujących. Dostępne są również preparaty immunostymulujące zawierające lizaty bakteryjne najczęstszych bakterii chorobotwórczych. Są to szczepionki, podawane donosowo lub doustnie, stosowane w przypadku nawracających zakażeń układu oddechowego i moczowego, a także stanów zapalnych nosa, jamy nosowo-gardłowej czy oskrzeli.Skracają one czas trwania infekcji, zmniejszają jej częstość i nasilenie. Innym skutecznym sposobem na zwiększenie odporności jest suplementowanie się witaminą D. Wśród mieszkańców Polski zarówno u dzieci, młodzieży, jak i dorosłych występuje powszechny niedobór witaminy D, a główną przyczyną niedoborów witaminy D jest niedostateczna synteza skórna.
Zioła na odporność
Szukając produktów, które pomogą nam zadbać o zdrowie, nie należy zapominać o ziołach. Mogą one pozytywnie wpłynąć zarówno na organizm maluszka, jak i osoby dorosłej. Oprócz wcześniej wspomnianych: aloesu drzewiastego i jeżówki purpurowej, można sięgnąć również po inne zioła, które wzmocnią odporność twoją i twojego dziecka:
- czarny bez – jeśli będzie przyjmowany przez chorego na początku infekcji, to spowoduje, że będzie ona trwać krócej. Owoce czarnego bzu pomagają m.in. przy gorączce, zapaleniu krtani i gardła. Czarny bez ma właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe.
- pelargonia afrykańska – sprawdza się w infekcjach dróg oddechowych, wspomaga walkę organizmu z wirusami i bakteriami
- porost islandzki – dzięki dużej zawartości śluzów wpływa nawilżająco na śluzówkę jamy ustnej i gardła, przyczyniając się do jej właściwego funkcjonowania, tj. zapewnienia obrony przed wnikaniem do organizmu zarazków, alergenów czy szkodliwych pyłów
- dzika róża – jej owoce zawierają dużą ilość witaminy C, ale również witamin z grupy B: B1, B2 oraz A, E i K.
- lipa – ekstrakt z tego zioła polecany jest na gorączkę, działa napotnie. Wspomaga mechanizmy obronne organizmu
- czystek – wspiera pracę układu odpornościowego, podnosi odporność, działa przeciwzapalnie. Możesz zaparzyć sobie herbatę.
- acerola – to źródło głównie witaminy C, która wzmaga produkcję przeciwciał i w ten sposób wzmacnia układ immunologiczny.
- rumianek – inhalacje z jego dodatkiem ułatwiają oddychanie. Roślina ta działa nawilżająco na śluzówkę, co umożliwia pozbycie się zalegającej wydzieliny. Ten kwiat ma również działanie przeciwzapalne.
Zdecydowana większość powyższych sposobów na obniżoną odporność, nie tylko spowoduje, że twój organizm łatwiej poradzi sobie z infekcją, ale również pomoże ci w sposób kompleksowy zadbać zdrowie i dobre samopoczucie.
lek. Michał Dąbrowski