Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych nie jest jasno określoną jednostką chorobową. Mówi się o niej w przypadku epizodycznego bólu, który utrzymuje się przez minimum trzy miesiące. Najczęściej to efekt nawracających angin, co dotyka około 20-30% dzieci. Przewlekłe zapalenie migdałków może ponadto wynikać z przerostu migdałków lub mieć związek z nieuregulowaną cukrzycą. Jedną z dróg leczenia jest tonsillektomia, jednak usunięcie migdałków to nie zawsze najlepsze rozwiązanie.
Jakie objawy przynosi przewlekłe zapalenie migdałków?
Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych nie przynosi tak wyraźnych objawów, jak angina ropna czy mononukleoza. Chorzy nie skarżą się na silny ból gardła, utrudniający przełykanie, nie mają wrażenia zalegania czegoś w przełyku, a temperatura ciała przez większość czasu utrzymuje się w normie. Głównym objawem przewlekłego zapalenia migdałków jest nawracający, umiarkowany ból gardła, który występuje przynajmniej przez kwartał. W przebiegu tej choroby pojawia się ponadto szereg innych epizodycznych objawów: gorączka niewiadomego pochodzenia, osłabienie, spadek odporności oraz powiększenie węzłów chłonnych szyjnych i podżuchwowych. Choroba, ze względu na brak znamiennych (patognomonicznych) objawów, jest niełatwa do poznania i może być mylona z infekcjami sezonowymi, które często pojawiają się u dzieci w wieku szkolnym oraz przedszkolnym, a także u dorosłych z osłabioną odpornością i innymi problemami zdrowotnymi (cukrzyca, choroby zębów, choroby genetyczne).
Przewlekłe zapalenie migdałków – objawy
Przy przewlekłym zapaleniu migdałków mogą wystąpić objawy, takie jak:
- ból migdałka,
- niechęć do jedzenia i picia,
- przykry zapach z ust,
- niewyjaśniona gorączka,
- osłabienie organizmu,
- spadek odporności.
Jak rozpoznać przewlekłe zapalenie migdałków?
Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych nie przynosi typowych objawów, przez co jest trudne do rozpoznania. W badaniu przedmiotowym pojawiają się pewne symptomy, wskazujące na tę przypadłość, jednak nie są wystarczające do postawienia diagnozy.
Osoby, które przewlekle chorują na zapalenie migdałków podniebiennych, mają znamienne objawy fizykalne – powiększone węzły chłonne, zaczerwienione podniebienie miękkie, obrzęk w obrębie chorego migdałka, ropne naloty, wyglądają na osłabionych, czasem stwierdza się u nich odwodnienie. Jeśli objawy subiektywne utrzymują się przez trzy miesiące, a w trakcie kolejnych wizyt lekarz nie zauważa poprawy w wyglądzie gardła i ogólnej kondycji pacjenta, rozszerza się diagnostykę. Przy nawrotowych anginach ropnych wykonuje się badanie mikrobiologiczne z posiewu z gardła. Jego wynik zwykle jest ujemny. Ponadto zleca się morfologię, CRP, OB i ASO.
O przewlekłym stanie zapalnym migdałków o podłożu bakteryjnym można mówić, gdy wyniki badań wskazują na:
- podwyższenie stężenia białka ostrej fazy i globulin,
- podwyższone OB,
- zwiększony poziom antystreptolizyny.
Co na zapalenie migdałków? Jak wygląda leczenie?
Zapalenie migdałków o podłożu bakteryjnym należy leczyć antybiotykiem. Przy przewlekłych dolegliwościach lekarz zleca niekiedy wykonanie antybiogramu, aby ustalić rodzaj patogenu i określić jego wrażliwość na dany lek. W zakażeniach wywołanych przez paciorkowce typu A (łac. Streptococcus pyogenes) stosuje się przede wszystkim penicylinę. Przy antybiotykoterapii należy pamiętać o stosowaniu osłony w postaci probiotyku. Warto zadbać równocześnie o obciążony system immunologiczny, wspierając go preparatami leczniczymi z aloesem drzewiastym.
Leczenie przewlekłego zapalania migdałków ma także wymiar czysto objawowy. W przebiegu choroby stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, które pozwolą złagodzić wszelkie uciążliwe objawy. Przy bólu gardła i nieprzyjemnym oddechu pomóc mogą antybakteryjne roztwory do płukania migdałków, środki do pędzlowania gardła, a także aerozole znieczulające miejscowo.
Jeśli antybiotykoterapia nie przynosi poprawy, rozważa się leczenie chirurgiczne. Zabieg wyłuszczania migdałków u dorosłych nazywa się tonsillektomią, natomiast usuwanie przerośniętych migdałków u dzieci – adenotomia. To procedura, która pozwala skutecznie pozbyć się nawracających angin i ustrzec przed jej powikłaniami oraz innymi chorobami migdałków, jednak to krok niezwykle inwazyjny. Miejsce, gdzie są migdałki podniebienne, stanowi integralną część systemu immunologicznego. Odgrywają one dużą rolę w funkcjonowaniu odporności. Bez nich trudno o kontrolę patogenów i alergenów, wnikających do organizmu z otoczenia, gorzej też z produkcją limfocytów i przeciwciał. To sprawia, że decyzja o usunięciu migdałków musi być podparta silnymi argumentami. Wskazaniem do zabiegu są częste infekcje w wywiadzie, które u dzieci pojawiają się przynajmniej 7 razy w ciągu ostatniego roku, a u osób dorosłych 4 razy. Tonsillektomię wykonuje się z powodu anginy Ludwiga, częstych ropni okołomigdałkowych, zmianach krwotocznych czy nowotworowych. Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych jest wskazaniem względnym, tonsillektomię w tym przypadku wykonuje się wyłącznie z powodu powikłań. Decyzję o sposobie leczenia zawsze podejmuje lekarz.
Lek. Michał Dąbrowski
Źródła:
Mrówka-Kata i wsp. Wskazania do usunięcia migdałków podniebiennych, “Forum Medycyny Rodzinnej” 2009, tom 3, nr 2, str 124-128.