Opryszczka, potocznie zwana „zimnem” to umiejscowione w obrębie wargi zmiany dermatologiczne wywołane zakażeniem wirusowym. Wykwit spowodowany opryszczką może osiągać różne rozmiary. Przebarwienia na ustach są bezwzględnie defektem kosmetycznym i estetycznym, dlatego każdy pacjent szuka odpowiedzi na pytanie, jak szybko pozbyć się opryszczki?
Co to jest opryszczka?
Opryszczka to choroba wywołana przez wirus opryszczki (HSV- herpes simplex virus). Pierwsze doniesienia na temat zakażenia opryszczką pochodzą z czasów starożytnych i były opisywane już przez Egipcjan.
Opryszczka wirusa HSV dotyka okolic okołowargowych i błony śluzowej jamy ustnej.
Warto odróżnić dwa typy wirusa HSV powodującego zakażenie opryszczką:
- wirus opryszczki HSV-1 powoduje zakażenia okolic twarzy i błon śluzowych jamy ustnej;
- wirus opryszczki HSV-2 wywołuje zakażenia okolic okołogenitalnych.
Skala zakażeń opryszczką wargową jest trudna do oszacowania, gdyż w wielu przypadkach infekcja przebiega bezobjawowo lub objawy takie jak drobne krostki na ustach są niezauważalne. W Polsce według danych statystycznych swoiste przeciwciała dla wirusa opryszczki HSV-1 stwierdza się u blisko 90% populacji, a co trzecia osoba powyżej 15. roku życia odczuwa objawy opryszczki. Choroba ma tendencję do nawracania i jest częściej diagnozowana u kobiet niż mężczyzn.
Jak dochodzi do zakażenia opryszczką?
Opryszczka wargowa, często zwana jest „chorobą pocałunków” ze względu na to, że do zakażenia wirusem dochodzi poprzez kontakt z nosicielem lub osobą chorą.
Wirus opryszczki rozprzestrzenia się wraz ze śliną i łzami oraz poprzez wydzieliny z dróg układu płciowego oraz układu moczowego. Wirus HSV przenosi się także przez używanie tych samych przedmiotów higieny osobistej np. ręczników.
Po wniknięciu do organizmu wirus opryszczki wargowej atakuje komórki nerwowe zwoju trójdzielnego, stąd odczuwalne przez pacjenta są dolegliwości bólowe oraz swędzenie ust.
Choroba wywołana wirusem opryszczki, najczęściej ma charakter nawrotowy. Pierwotne zakażenie może nie dawać żadnych objawów.
Zakażenie wirusem opryszczki dotyczy także dzieci i występuje pod postacią zapalenia jamy ustnej i dziąseł. W zaostrzonej postaci choroby u dziecka zakażonego opryszczką w jamie ustnej powstają pęcherzyki, które po pęknięciu przyjmują postać owrzodzeń i nadżerek. Zwykle występuje wysoka gorączka i obserwuje się powiększenie węzłów chłonnych.
Objawy opryszczki
Występowanie opryszczki u osób dorosłych może mieć postać bezobjawową, co może świadczyć o szybkiej i skutecznej reakcji układu immunologicznego. U osób z obniżoną odpornością dochodzi zwykle do wystąpienia całego spektrum objawów. Nie dość, że są one bolesne i powodują dyskomfort podczas wykonywania czynności, w których uczestniczy jama ustna (jedzenie, ziewanie, mówienie, śpiewanie), to powodują defekt natury estetycznej.
Okres wylęgania się wirusa wynosi od 2 do 12 dni. Pierwsza faza opryszczki daje symptomy takie jak swędzące usta oraz uczucie mrowienia i pieczenia okolic okołowargowych. Kolejne etapy opryszczki to powstawanie drobnych pęcherzyków, wypełnionych płynem surowiczym. Te z kolei po kilku dniach ulegają pęknięciu i powstają w tych miejscach zaognione nadżerki. Po tym stadium choroby powstają krostki na ustach i niewielkie strupki, które wskazują na końcową fazę opryszczki.
To, ile trwa opryszczka, zależy od nasilenia objawów chorobowych i momentu rozpoczęcia leczenia. Proces gojenia wykwitów opryszczki na ustach trwa zwykle do około dwóch tygodni.
Zakażenie opryszczką może wiązać się z wystąpieniem powikłań takich jak pojawienie się wyprysku opryszczkowatego Kaposiego. W przebiegu choroby mogą wówczas powstać rozległe zmiany zapalne skóry. Komplikacje dotyczą najczęściej osób z obniżoną odpornością, po przebytych chorobach, które obciążyły w dużym stopniu układ immunologiczny lub na przykład chorych na atopowe zapalenie skóry. Często chorzy, w wyniku powikłań po zakażeniu wirusem opryszczki wymagają hospitalizacji.
Przyczyny opryszczki
Opryszczka to zakaźna choroba wirusowa, wobec czego do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z nosicielem wirusa HSV. Jednak podatność na pełnoobjawowy rozwój choroby oraz nasilenie dolegliwości, jakie wywołują objawy opryszczki, jest uwarunkowany wieloma czynnikami.
Zakażenie opryszczką – czynniki sprzyjające:
- obniżona odporność organizmu;
- infekcje dróg oddechowych;
- niedawna antybiotykoterapia;
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych;
- przemęczenie fizyczne;
- przewlekły stres;
- zaburzenia snu;
- choroby przewlekłe z towarzyszącym stanem zapalnym,
- ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe;
- urazy i otarcia okolic okołowargowych;
- zabiegi medycyny estetycznej (szczególnie powiększanie ust).
Warto podkreślić, że nosiciel wirusa HSV, który przechodzi zakażenie bezobjawowo, jest zagrożeniem dla osób obciążonych czynnikami ryzyka.
Jak leczyć opryszczkę?
W przypadku wystąpienia zakażenia wirusem opryszczki, szybkie wdrożenie leczenia skraca czas terapii oraz zmniejsza dokuczliwość objawów opryszczki. Pacjent odczuwa poprawę, jeśli chodzi o odczuwanie swędzenia, pieczenia i mrowienia okolic ust. Zahamowane zostają także dolegliwości bólowe. Im wcześniejsza interwencja farmakologiczna, tym większa szansa na zredukowanie objawów, zanim wystąpią aktywne zmiany w postaci wykwitu surowiczego na ustach i okolicy okołowargowej. Leczenie zwykle obejmuje leki przeciwwirusowe, które zakłócają replikację wirusa, zmniejszają nasilenie fizyczne zmian i zmniejszają ryzyko przeniesienia wirusa na inne osoby. Najczęściej w leczeniu opryszczki stosuje się acyklowir.
Warto też wspomóc odporność organizmu w trakcie terapii stosując naturalne preparaty lecznicze na bazie ziół. Działanie wzmacniające odporność wykazują preparaty na bazie jeżówki purpurowej oraz aloesu drzewiastego.
Poprawę odporności zapewni także zbilansowana dieta, bogata w warzywa i owoce będące źródłem witamin i minerałów. Dodatkowo należy zadbać o właściwą regenerację i odpoczynek, szczególnie podczas leczenia opryszczki unikać stresu i zbyt intensywnej aktywności fizycznej.
lek. Michał Dąbrowski