Układ immunologiczny (inaczej układ odpornościowy) pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie – to właśnie dzięki niemu wygrywamy walkę z drobnoustrojami, pasożytami i toksynami, które atakują nas od zewnątrz. Wiele osób zastanawia się, czy warto wzmacniać organizm ziołami. Jakie są najlepsze zioła na odporność i czy naturalne sposoby wspomagania mechanizmów odporności są faktycznie skuteczne?
Czym jest odporność organizmu i dlaczego jej potrzebujemy?
Zanim przedstawimy najpopularniejsze zioła na odporność, warto wyjaśnić, co właściwie oznacza ten termin. Otóż odporność to stan organizmu, w którym jest on zdolny do obrony przed różnymi chorobami, wywoływanymi przez wirusy, bakterie, pasożyty i grzyby. Wyróżniamy odporność wrodzoną i nabytą. Gdy system immunologiczny funkcjonuje prawidłowo, wewnętrzna równowaga organizmu jest zachowana, tym samym jesteśmy odporni na działania czynników zewnętrznych. Natomiast kiedy nasza odporność jest osłabiona, a układ odpornościowy nie radzi sobie z eliminacją groźnych drobnoustrojów, nasze zdrowie jest zagrożone i częściej zapadamy na różne choroby.
Co osłabia naszą odporność? To przede wszystkim:
- nieodpowiednia dieta (uboga w witaminy i mikroelementy),
- przewlekły stres,
- siedzący tryb życia,
- deficyty snu (brak odpoczynku nocnego zwiększa podatność na infekcje),
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- antybiotykoterapia,
- napięcie emocjonalne.
Czy wzmacnianie organizmu ziołami ma sens?
Część pacjentów zastanawia się, czy warto wzmacniać organizm ziołami. Oczywiście, że tak, gdyż lecznicze właściwości różnych ziół są znane od wieków. Stosowane z umiarem w naturalny sposób wspomagają pracę układu odpornościowego i sprawdzają się w leczeniu objawów infekcji bakteryjnych oraz wirusowych. Nie bez powodu zioła stanowią składnik wielu syropów wydawanych bez recepty, łagodząc przebieg infekcji górnych dróg oddechowych. Jakie zioła uodparniające warto stosować?
- Aloes drzewiasty
Aloes drzewiasty (Aloe arborescens) posiada charakterystyczne, grube, mięsiste liście o ząbkowanych brzegach. Występują w nim substancje białkowe (glikoproteiny, polipeptydy i enzymy), polisacharydy (w tym śluzy) oraz związki mineralne. Dzięki zawartości tych związków aloes drzewiasty pomaga w walce z infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi, również o charakterze przewlekłym lub nawracającym. Leki na bazie wyciągu wodnego z tej rośliny są szczególnie pomocne w zwiększaniu naturalnych sił obronnych organizmu. Co więcej, korzystny wpływ wyciągu z liści tej odmiany aloesu na układ odpornościowy został potwierdzony w badaniach naukowych.
- Lipa
Lipa drobnolistna, lipa szerokolistna (Tilia cordata, Tilia platyphyllos) to roślina o dobroczynnym działaniu, która wspiera walkę z objawami przeziębienia i ułatwia oczyszczanie organizmu z toksyn (napar z lipy działa napotnie). Niezwykła moc kwiatostanu lipy (a dokładnie fitosteroli, flawonoidów, śluzów, garbników oraz soli mineralnych) pomaga zbić wysoką gorączkę, pozbyć się kataru i złagodzić ból gardła. Lipa ma również działanie uspokajające i rozluźniające, powinny pić ją osoby, które są narażone na przewlekły stres – stanowiący jeden z czynników ryzyka osłabienia odporności.
- Dzika róża
Dzika róża (Rosa canina) jest rośliną powszechnie występującą w Polsce. Jej owoce mają purpurowo czerwoną barwę. Dzięki zawartości wielu witamin, w tym witaminy C, jest rekomendowana dla osób z osłabionym układem immunologicznym, podatnych na infekcje wirusowe oraz bakteryjne. Owoce dzikiej róży wspomagają naturalne funkcje immunologiczne organizmu.
- Czarny bez
Czarny bez (Sambucus nigra) to kolejne zioło wzmacniające odporność – jest bogatym źródłem witaminy A, B, C, wapnia, żelaza, magnezu, fosforu. Dzięki zawartości antocyjanów, garbników, polifenoli owoc czarnego bzu ma działanie immunostymulujące. Warto podkreślić, że spożywanie surowych kwiatów i owoców czarnego bzu może wywoływać wymioty – zaleca się więc poddanie obróbce termicznej (gotowanie, suszenie) przed spożyciem.
- Rumianek
Jakie właściwości lecznicze ma rumianek pospolity (Matriciana chamomilla)? To popularne zioło na odporność, które było szeroko stosowane w medycynie ludowej już przez nasze babcie. Rośnie często na wiejskich łąkach. Preparaty zawierające wyciąg z kwiatów rumianku pomagają łagodzić szereg dolegliwości, takich jak stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej i gardła, owrzodzenia, egzemy, zaburzenia trawienia. Rumianek ma właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, może być stosowany nie tylko u dorosłych, lecz także u dzieci.
- Szałwia
Szałwia (Folium Salviae) to roślina z gatunku jasnotowatych, która znajduje szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie, m.in. wspomaga leczenie infekcji (olejki eteryczne hamują namnażanie się bakterii chorobotwórczych). Dzięki substancjom aktywnym, które zawiera, ma działanie odkażające, ściągające i przeciwzapalne. Płukanki z szałwii lekarskiej przynoszą ulgę osobom, które mają afty, pleśniawki, chorują na anginę lub zapalenie migdałków.
- Jeżówka purpurowa
Jeżówka purpurowa (Echniacea purpurea) również cechuje się właściwościami wzmacniającymi odporność, zmniejsza ryzyko zachorowania na infekcje sezonowe. Wszystko to jest zasługą kwasu kawoilo-winowego, flawonoidów i polisacharydów, które odpowiadają za lecznicze działanie jeżówki purpurowej. Ta roślina jest szczególnie polecana kiedy chcemy zmniejszyć podatność na zachorowanie w okresie infekcyjnym oraz w trakcie terapii przeziębienia.
- Pelargonia afrykańska
Pelargonia afrykańska (Pelargonium sidoides) to kolejne zioło, które warto mieć w swojej domowej apteczce. Ekstrakt z jej korzenia wpływa pozytywnie na odporność, pomaga łagodzić objawy przeziębienia. Warto zastosować ją już w pierwszych dniach infekcji.
Zioła na wzmocnienie organizmu to jeden ze sposobów na utrzymanie pełni zdrowia, obok odpowiedniej dawki snu, ruchu i zbilansowanej diety. Te cenne rośliny mają właściwości immunostymulujące, nie dopuszczając do rozwoju różnego rodzaju infekcji lub łagodząc ich pierwsze symptomy.
lek. Michał Dąbrowski