Grypa to bardzo często występująca infekcja, pojawiająca się szczególnie w tzw. okresie grypowym, czyli od jesieni do wiosny. Występuje na naszym świecie od wielu lat, więc sposoby leczenia mamy w pewnym stopniu opanowane, jednak nadal najbardziej niebezpieczne dla nas są powikłania po grypie.
Jak objawia się grypa, w jaki sposób można ją leczyć i co zrobić, by uniknąć powikłań po grypie?
Przeziębienie i grypa są dość podobnymi chorobami, jednak występują między nimi pewne zasadnicze różnice. Obydwie są związane z zakażeniem wirusem. Infekcja przeziębieniowa zawsze jest wywoływana przez rinowirusy i koronawirusy, a grypa przez wirusy grypy z grupy A, B i C. Można określić, że wirusy grypy typu A są najbardziej niebezpieczne, ponieważ wywodzą się od ptaków.
Czy należy bać się grypy?
Społeczeństwo samodzielnie klasyfikuje infekcje na bezpieczne, „zwykłe” przeziębienia i niebezpieczne grypy. Jest w tym sporo racji, ponieważ wirusy wywołujące grypę mogą doprowadzić do powstania ciężkich dla naszego zdrowia powikłań, które w cięższych przypadkach doprowadzają nawet do śmierci pacjenta. Przyjmuje się, że grypa jest ogromnym zagrożeniem dla całej ludzkości i w ciągu roku z powodu jej powikłań umiera wiele osób w każdym państwie. Niestety, ale o tych liczbach zgonów nie mówi się codziennie w telewizji, dlatego nie wszyscy ludzie są świadomi tego, jak niszczące żniwa może grypa za sobą nieść.
Nie powinniśmy wpadać w panikę w trakcie okresu grypowego lub gdy u swoich bliskich zauważymy objawy choroby. Oczywiście trzeba przyznać, że grypa jest wysoce zaraźliwa, ale też występuje na świecie od wielu lat, przez co nasz organizm potrafił już wypracować sobie pewną odporność. Dodatkowo to bardzo znana lekarzom choroba, przez co też leczenie jest zdecydowanie skuteczniejsze. Dodatkowo od wielu lat mamy dostępne szczepienia przeciwko grypie, na które warto się zdecydować.
Leczenie grypy to przede wszystkim leczenie objawowe, polegające na zbijaniu wysokiej gorączki, stosowaniu leków przeciwbólowych, odpoczynku i nawodnieniu. Dodatkowo można też zastosować specjalne leki przeciw grypie, które są wydawane na receptę. Warto jednak pamiętać, że działają one na niektóre szczepy grypy, więc jeśli w danym roku akurat te szczepy nie występują, to lekarz zapewne nie zdecyduje się na wypisanie takiego leku swojemu pacjentowi. Ważne jest również to, że taki lek należy przyjąć w pierwszych dniach choroby.
Warto podkreślić, że grypa ma objawy, które można przypisać też innym infekcjom, dlatego najczęściej po samych objawach zgłaszanych przez pacjenta trudno jednoznacznie określić, że jego organizm został zaatakowany wirusem grypy. Prawidłową diagnostykę najłatwiej postawić na podstawie badań laboratoryjnych. Warto je wykonywać, ponieważ to później wpływa na zmniejszenie liczby powikłań po grypie, ponieważ zarówno lekarz, jak i pacjent wiedzą, że muszą dokładnie przestrzegać zaleceń i wyleżeć grypę przez odpowiednio długi czas. Powikłania po grypie najczęściej pojawiają się w konsekwencji tego, że jeszcze niedoleczony pacjent postanawia wrócić do codziennej aktywności zawodowej i towarzyskiej, zamiast do końca wyleczyć się w łóżku.
Objawy grypy:
- gorączka,
- bóle mięśni i stawów,
- katar,
- kaszel,
- osłabienie,
- złe samopoczucie,
- bóle głowy,
- bóle gardła,
- dreszcze,
- uczucie rozbicia i zimna
Jak uniknąć zakażenia grypą?
Najważniejsza jest higiena i profilaktyka rozumiana bardzo szeroko. Już przed okresem grypowym powinniśmy zadbać o swoją odporność, stosując odpowiednio zbilansowaną dietę, wysypiając się, unikając stresów, w miarę potrzeb, suplementując swój organizm i uprawiając regularnie sport. Warto zastosować również leki wspierające odporność na bazie aloesu drzewiastego, jeżówki purpurowej lub pelargonii afrykańskiej. Dodatkowo w okresie grypowym należy zadbać o higienę. Istotne jest wielokrotne w ciągu dnia mycie rąk i przemywanie twarzy. Należy unikać skupisk ludzkich i po każdym przyjściu do domu dokładnie umyć ręce metodą chirurgiczną. Można też stosować specjalne płyny do dezynfekcji rąk o działaniu przeciwwirusowym. Istotne jest także odpowiednie zachowanie, aby uchronić inne osoby przed zarażeniem, czyli np. kichanie w zgięcie łokcia. Ważne jest też dezynfekowanie powierzchni, jak np.telefonów komórkowych czy klamek.
Jakie powikłania po grypie mogą wystąpić?
Osłabienie po grypie jest naturalnym objawem. Jako powikłania pogrypowe możemy zaliczyć przede wszystkim pogrypowe zapalenie stawów, pogrypowe zapalenie płuc. Często występuje też angina, zapalenie ucha środkowego, zaostrzenie astmy, cukrzycy, choroby niedokrwiennej lub zastoinowej niewydolności serca. U niektórych pacjentów dochodzi także do zaostrzenia objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Zdecydowanie rzadsze powikłania po grypie, ale wciąż bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka, to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, encefalopatia, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego czy zespół Guillaina i Barrégo. Wyjątkowo niebezpieczne jest także zapalenie mięśnia sercowego, które często objawia się zmęczeniem po niewielkim wysiłku fizycznym, który wcześniej nie powodował takich objawów. W niektórych przypadkach pojawia się także ból w klatce piersiowej. Powikłaniem po grypie może być również zapalenie osierdzia, posocznica oraz niebezpieczna niewydolność wielonarządowa.
Większość pacjentów, zauważając u siebie objawy grypy lub przeziębienia, decyduje się na samodzielne leczenie we własnym domu. To dobra decyzja, tylko należy pamiętać o tym, aby robić wszystko, by uniknąć powikłań po grypie. Jeśli wystąpią niektóre objawy, np. duszność, gorączka wyższa lub równa 38°C, nasilony kaszel z odkrztuszaniem zielonej wydzieliny, silny ból głowy lub ucha, to należy zgłosić się do lekarza. Te symptomy często świadczą o rozwijających się powikłaniach po grypie. Niebezpieczny jest także stan, kiedy pacjent zauważa, że w miarę upływu czasu nie pojawia się poprawa, a symptomy grypowe nawet się nasilają lub gdy w ciągu 10-14 dni od wystąpienia pierwszych objawów nie zauważył u siebie całkowitego wyleczenia. W takich przypadkach konsultacja lekarska również jest bezwzględnie konieczna.
Warto też mieć na uwadze to, że są pewne grupy osób zdecydowanie bardziej podatnych na wystąpienie pogrypowych powikłań. To przede wszystkim osoby starsze, kobiety w ciąży, pacjenci chorujący na inne choroby przewlekłe, osoby z osłabioną odpornością, pacjenci po dopiero co zakończonej antybiotykoterapii, osoby otyłe i dzieci.
Za najczęstsze powikłanie po grypie uznaje się zapalenie płuc, objawem jest kaszel. Pojawiają się też dreszcze, trudności z oddychaniem i złe samopoczucie. Takie oznaki powinny zmusić nas do szybszej konsultacji lekarskiej, ponieważ lekarz w trakcie badania będzie mógł opukać i osłuchać klatkę piersiową i na tej podstawie stwierdzić zapalenie płuc. W przypadku zdiagnozowania choroby podejmuje się decyzję o włączeniu do leczenia antybiotyku. Dodatkowo stosuje się leki przeciwwirusowe, wykrztuśne i przeciwgorączkowe. W niektórych przypadkach przy wydawaniu diagnozy lekarz decyduje się skierować pacjenta na radiogram klatki piersiowej.
lek. Michał Dąbrowski